1
طلبه درس خارج و دانش‌آموخته سطح سه مرکز تخصصی علوم حدیث، قم، (نویسندۀ مسئول)
2
دانش پژو سطح 4 کلام امامیه مرکز تخصصی معارف اهل بیت علیه السلام قم.
چکیده
حدیث مقراض از جمله احادیث مشکلی است که در منابع معتبر شیعه و سنی نقل شده و دلالت می‌کند بر اینکه بنی‌اسرائیل هر گاه بول به آنان اصابت می‌کرد، محل اصابت را می‌بریدند. این معنا معرکۀ تضارب آراء شده و دیدگاه‌های معتددی را به خود اختصاص داده است که به طور کلی می‌توان گفت: توقف، انکار و توجیه مضامین آن، سه دیدگاه مطرح شده در این باره است. بررسی این روایت هرچند در ظاهر از اهمیت چندانی برخوردار نیست چرا که یک حکم منسوخ است (حکمی که در دین بنی اسرائیل بوده و توسط ادیان بعدی نسخ شده) ولی از آنجایی که هدف این پژوهش رساندن این نکته به مخاطب است که به صرف مواجه شدن با روایتی که در ظاهر قابل پذیرش نیست نمی‌توان حکم به جعل آن کرد؛ چراکه حضرات معصومینD به مقابله شدید با آن پرداخته و جزاهای سختی را برای آن بیان داشته‌اند از این رو نوشتار حاضر به دنبال یافتن جایگاه و اعتبار حقیقی این حدیث، از همۀ قرائن بهره جسته تا پس از احراز صدور و اعتبار این حدیث، اشکال موجود را با پیمودن فرایند فقه الحدیث (در نظر گرفتن ویژگی‌های قومی تاریخی بنی اسرائیل، تشکلیل خانواده حدیثی و نیز معنایابی واژگان)، پاسخ دهد و پس از تجمیع شواهد و پایبندی به معنای ظاهری، دو گمانۀ اصلی (بریدن محل اصابت بول و یا کندن و جدا کردن نجاست به وسیلۀ مقراض)، را به عنوان قوی‌ترین احتمال مطرح کند
)