1
استاد تمام، گروه قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز
2
دانشجوی دکتری قرآن و حدیث، دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
وضع حدیث یکی از آسیب‌های مهم حدیثی است که توسط برخی از راویان در طول تاریخ ایجاد شده است. به همین علت کتب رجالی شیعه همواره در صدد معرفی راویان جاعل حدیث بوده‌اند. ابن‌غضائری یکی از رجالیان برجسته شیعه نیز در کتاب رجال خود به این امر همت گماشته و راویان متهم به جعل را شناسانده است. در توصیف برخی از این راویان دلیل وضع را غلو آنها دانسته است. پرسشی که در اینجا مطرح می‌شود این است که روایات راویان متهم به وضع که در کتب حدیثی متقدم به‌ویژه در کتاب الکافی نقل شده دارای محتوای غلوآمیز است یا خیر؟ و آیا نظر ابن‌غضائر در توصیف این راویان صحیح است یا خیر؟ تحقیق تلاش کرده با روش کتابخانه‌ای و داده‌پردازی توصیفی - تحلیلی، به این پرسش پاسخ دهد. ضرورت تحقیق این مسئله زمانی مشخص می‌شود که برخی با نگاه وثوق السندی تمامی روایات راویانی که متهم به جعل حدیث شده‌اند را رد می‌کنند در حالی محدثان مهم شیعه از آنها روایت نقل کرده‌اند و به محتوای روایات آنها اعتماد نموده‌اند و مضمون متون حدیثی آنها توسط راویان ثقه دیگر نیز نقل شده است. نتیجه به‌دست آمده نشان می‌دهد تمامی راویان متهم به جعل در کتاب ابن‌غضائری از نظر همه رجالیان متقدم نیز جاعل شمرده شده‌اند و علت غالب جاعل بودن آنها گرایششان به جریان غلو بوده که با بررسی انجام شده فهمیده شد محتوای روایات این راویان که در کتب حدیثی قدما آمده با شاخصه‌های غلو در دوره متقدم هم‌خوانی ندارد .
)